Audio-apparatuur
Deze pagina behandelt audioapparatuur, met name radio's, hifisystemen en draagbare cd- en cassettespelers.
Samenvatting
Audioapparatuur kan vaak worden gerepareerd. In het geval van een multifunctioneel item zoals een stereoketen bestaat de eerste stap erin om te bepalen welke functies nog werken en welke niet. De secties die het meeste vermogen te verwerken krijgen, hebben de meeste kans om uit te vallen. Opgeblazen transistors in de audio-uitgang en elektrolytische condensatoren in de voeding zijn relatief gemakkelijk te vervangen.
Mechanische problemen kunnen lastiger zijn. Nieuwe rubberen snaren voor bv een cassettespeler zijn wel te koop, maar soms moeilijk te monteren. Platenspelers zijn vaak eenvoudiger, al is de werking van een automatische platenwisselaar soms moeilijk te begrijpen.
CD- en DVD-spelers behandelen we op een aparte pagina.
Veiligheid
- Het kan erg gevaarlijk zijn om op het lichtnet aangesloten apparatuur waarvan de behuizing eraf gehaald is, aan te zetten. U mag dit alleen proberen als u risico's volledig begrijpt, zowel voor uzelf als voor omstanders.
- Audioversterkers met bescheiden vermogens kunnen intern met vrij hoge spanningen werken, vaak in het bereik van 50 - 100V. Hoewel dit niet zo gevaarlijk is als het lichtnet, moeten dergelijke spanningen toch met voorzichtigheid worden behandeld.
- Buizenradio's en -versterkers komen niet veel voor, maar als u ermee te maken krijgt, denk er dan aan dat ze hoge spanningen bevatten die net zo gevaarlijk kunnen zijn als het lichtnet. Vergeet ook niet dat afvlakcondensatoren genoeg lading kunnen vasthouden om u een vervelende schok te geven, zelfs nadat het lichtnet is uitgeschakeld.
Versterkers
Problemen met versterkers treden meestal op in de onderdelen die het meeste vermogen verwerken, namelijk de netvoeding en de eindtrap.
Voedingen worden op een aparte pagina behandeld. Kijk vooral uit naar uitpuilende elektrolytische condensatoren, vooral als er overmatig gebrom uit de luidsprekers komt. Houd er echter rekening mee dat oververhitte componenten of een zekering die herhaaldelijk doorslaat, symptomen kunnen zijn van een ander probleem.
De eindtrap bestaat vaak uit twee of twee paar transistors die in serie zijn geschakeld tussen de positieve en negatieve voeding. In een stereoversterker is er één set voor links en één voor rechts. Dit kunnen bipolaire of veldeffecttransistors zijn. Bipolaire transistors kunnen thermisch weglopen. Oververhitting veroorzaakt een toename van de opgenomen stroom, die op zijn beurt de oververhitting versterkt, en zo verder tot de transistor het begeeft. Dit resulteert vaak in een kortsluiting tussen de positieve en negatieve voedingsspanning, waardoor een zekering springt, soms op spectaculaire wijze.
U moet de transistors er uithalen om ze te testen en ze per paar vervangen. Ze hebben vaak verschillende nummers en het is essentieel om de juiste op de juiste plaats te monteren. Zorg voor een goed thermisch contact met het koellichaam, door eventueel gebruikte koellichaampasta af te spoelen en te vervangen. Let op dat een eventueel aangebrachte isolerende ring niet loskomt.
Tuners en radio's
Controleer allereerst of het mogelijk is dat de batterijen (indien gebruikt) ooit verkeerd zijn geplaatst. Zo ja, dan is de kans groot dat dit onherstelbare schade heeft veroorzaakt.
Corrosie van de contacten in het batterijvak komt vaak voor. Dit wordt veroorzaakt door lekkende chemicaliën uit batterijen die in het apparaat zijn achtergebleven. Reinig de contacten met reinigingsmiddel voor schakelaars of isopropylalcohol op een tissue of doek.
Schakelaars en drukknoppen kunnen ook problemen geven. Deze worden op een aparte pagina behandeld.
Moderne toestellen maken vaak gebruik van een digitale volumeregeling die wordt geactiveerd door drukknoppen of een draaiknop. Vroeger werd daarvoor meestal een potentiometer gebruikt. Deze kan luid gekraak uit de luidsprekers veroorzaken wanneer hij oud of versleten is. Reparatie van potentiometers wordt behandeld in het hoofdstuk over potentiometers.
Tuners bevatten vaak regelbare trimmercondensatoren of spoelen met regelbare ferrietkernen. Deze zijn in de fabriek ingesteld en verzegeld. Probeer ze nooit te "tweaken", want voor de juiste afstelling is laboratoriumapparatuur nodig, zoals een signaalgenerator en een oscilloscoop, zonder dewelke het bijna onmogelijk is om iets anders te doen dan de zaken te verergeren.
DAB-radio's zouden zeer betrouwbaar moeten zijn omdat ze weinig mechanische onderdelen hebben, maar toch zijn storingen niet ongewoon. Zoek eerst naar kapotte draden of verbindingen en tekenen van slecht vakmanschap zoals slechte soldeerverbindingen. Een defecte voeding is een andere mogelijkheid. Controleer of het apparaat op batterijen werkt maar niet op het lichtnet. Als het een aparte voedingsadapter gebruikt, test dan de uitgangsspanning met een multimeter. Als het toestel rechtstreeks op het lichtnet werkt, heeft het een interne voeding. In dat geval moet u uiterst voorzichtig zijn als u tests uitvoert met het apparaat open. Doe dit alleen als u er volledig van overtuigd bent dat u dit veilig kunt doen. Of het apparaat nu op netstroom of batterijen werkt, het kan heel goed interne schakelingen hebben om verschillende spanningen te leveren voor het analoge en digitale gedeelte. U kunt dit testen met een multimeter.
Platenspelers en cassettedecks
De problemen bij deze toestellen zijn meestal van mechanische aard, in het bijzonder versleten of beschadigde snaren of vuil in de lagers. Een zorgvuldige visuele inspectie terwijl u probeert het onderdeel in kwestie te bedienen kan aantonen wat er mis is.
Nieuwe snaren zijn online verkrijgbaar. De mechanismen zijn vaak vrij ingewikkeld. Als de snaar eenvoudig over de poelies kan worden gelust, dan is het vervangen van een snaar een eenvoudige klus. Zijn de polies minder toegankelijk, reken dan op een complexe klus die veel zorgvuldigheid en geduld zal vereisen.
Intro to Cassette Recorder Operation, Maintenance, and Repair op Instructables.com geeft een uitstekende inleiding tot het repareren van verschillende soorten cassettespelers.