Wiki

Wiki Help

Sticky Stuff/nl: Difference between revisions

(Created page with "Er zijn veel verschillende soorten lijm en plakband, elk met hun eigen sterke en zwakke punten. Hieronder leert u voor welke reparaties ze het beste werken. <div class="showtoc"> __TOC__ </div>")
No edit summary
 
(21 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 4: Line 4:
__TOC__
__TOC__
</div>
</div>


==Samenvatting==
==Samenvatting==
Line 12: Line 10:


'''Let op:''' Vermelden we specifieke producten of merken op deze pagina, dan betekent dit niet dat we ze onderschrijven of aanbevelen. Dergelijke vermeldingen worden louter ter illustratie gegeven.
'''Let op:''' Vermelden we specifieke producten of merken op deze pagina, dan betekent dit niet dat we ze onderschrijven of aanbevelen. Dergelijke vermeldingen worden louter ter illustratie gegeven.


===Veiligheid===
===Veiligheid===
Line 21: Line 17:


::Sommige lijmsoorten kunnen licht ontvlambaar zijn, huidirritatie veroorzaken of ongezonde dampen afgeven.
::Sommige lijmsoorten kunnen licht ontvlambaar zijn, huidirritatie veroorzaken of ongezonde dampen afgeven.


==Soorten lijm==
==Soorten lijm==
Line 29: Line 23:


Lees altijd de instructies van de fabrikant, anders krijgt u misschien een slecht resultaat of bent u zich niet bewust van mogelijke gevaren.
Lees altijd de instructies van de fabrikant, anders krijgt u misschien een slecht resultaat of bent u zich niet bewust van mogelijke gevaren.


===Superlijm===
===Superlijm===
Line 40: Line 32:


Als u toch een gat moet vullen, kunt u de truc van superlijm en bakpoeder toepassen. Doe een beetje bakpoeder in het gat - maar niet meer dan u kunt doordrenken met één druppel superlijm, en voeg dan de druppel superlijm toe. Moet u een groter gat vullen, herhaal dit proces dan zo vaak als nodig. Het geheel zal in een paar minuten uitharden tot een zeer harde en taaie vaste stof.
Als u toch een gat moet vullen, kunt u de truc van superlijm en bakpoeder toepassen. Doe een beetje bakpoeder in het gat - maar niet meer dan u kunt doordrenken met één druppel superlijm, en voeg dan de druppel superlijm toe. Moet u een groter gat vullen, herhaal dit proces dan zo vaak als nodig. Het geheel zal in een paar minuten uitharden tot een zeer harde en taaie vaste stof.


===Epoxy===
===Epoxy===
Line 50: Line 40:


Snel hardende epoxy is in een paar minuten uitgehard en dus zeer bruikbaar. Het duurt wel langer voordat de volledige sterkte is bereikt.
Snel hardende epoxy is in een paar minuten uitgehard en dus zeer bruikbaar. Het duurt wel langer voordat de volledige sterkte is bereikt.


===Smeltlijm===
===Smeltlijm===
Line 58: Line 46:


Smeltlijm blijft flexibel nadat hij is uitgehard en is dus goed voor het repareren van flexibele dingen, zoals de zool van een schoen. Wanneer u een draad aan een printplaat gesoldeert, helpt een klodder smeltlijm voorkomen dat de draad buigt en breekt bij de soldeerverbinding.
Smeltlijm blijft flexibel nadat hij is uitgehard en is dus goed voor het repareren van flexibele dingen, zoals de zool van een schoen. Wanneer u een draad aan een printplaat gesoldeert, helpt een klodder smeltlijm voorkomen dat de draad buigt en breekt bij de soldeerverbinding.


===PVA-lijm of houtlijm===
===PVA-lijm of houtlijm===


Deze lijm hecht goed aan poreuze materialen zoals papier, hout en stof. Ze wordt gebruikt voor allerhande knutselwerk, voor het lijmen van hout, bij boekbinden en als behanglijm. Om twee stukken hout heel sterk met elkaar te verbinden, is een combinatie van schroeven en deze lijm, ideaal. Een niet-watervaste versie van PVA-lijm staat ook bekend onder de naam ‘schoollijm’. PVA-lijm heeft vaak een lange uithardingstijd.
Deze lijm hecht goed aan poreuze materialen zoals papier, hout en stof. Ze wordt gebruikt voor allerhande knutselwerk, voor het lijmen van hout, bij boekbinden en als behanglijm. Om twee stukken hout heel sterk met elkaar te verbinden, is een combinatie van schroeven en deze lijm, ideaal. Een niet-watervaste versie van PVA-lijm staat ook bekend onder de naam ‘schoollijm’. PVA-lijm heeft vaak een lange uithardingstijd.


===Polyurethaanlijm===
===Polyurethaanlijm===


Deze lijm kunt u voor dezelfde toepassingen gebruiken als PVA lijm. Polyurethaanlijn heeft het voordeel dat ze in slechts 5 - 20 minuten uithardt. Tijdens het uitharden, vormt de lijm een droog schuim. Pas op: deze lijm is heel moeilijk te verwijderen (inclusief van uw vingers)!
Deze lijm kunt u voor dezelfde toepassingen gebruiken als PVA lijm. Polyurethaanlijn heeft het voordeel dat ze in slechts 5 - 20 minuten uithardt. Tijdens het uitharden, vormt de lijm een droog schuim. Pas op: deze lijm is heel moeilijk te verwijderen (inclusief van uw vingers)!


===Vinyllijm===
===Vinyllijm===


Vinyllijm is goed voor het lijmen van PVC omdat het bestaat uit PVC in een oplosmiddel. Het oplosmiddel lost de te verlijmen oppervlakken gedeeltelijk op en vormt een las terwijl het uithardt.
Vinyllijm is goed voor het lijmen van PVC omdat het bestaat uit PVC in een oplosmiddel. Het oplosmiddel lost de te verlijmen oppervlakken gedeeltelijk op en vormt een las terwijl het uithardt.


===Latexlijm===
===Latexlijm===


Latexlijm is eigenlijk een rubberoplossing. Ze vaak verkocht onder de naam Copydex. Ze is uitstekend geschikt voor het lijmen van stoffen.
Latexlijm is eigenlijk een rubberoplossing. Ze vaak verkocht onder de naam Copydex. Ze is uitstekend geschikt voor het lijmen van stoffen.


===Glaslijm===
===Glaslijm===


Dit is een UV-hardende lijm die geschikt is om glas, transparant acryl of metaal op glas of acryl te kleven. Om het uit te harden kunt u een UV-lampje of een valsgelddetector gebruiken. Die vindt u goedkoop op eBay. U kunt het ook gewoon in het zonlicht laten liggen, maar dan duurt het uitharden aanzienlijk langer.
Dit is een UV-hardende lijm die geschikt is om glas, transparant acryl of metaal op glas of acryl te kleven. Om het uit te harden kunt u een UV-lampje of een valsgelddetector gebruiken. Die vindt u goedkoop op eBay. U kunt het ook gewoon in het zonlicht laten liggen, maar dan duurt het uitharden aanzienlijk langer.


===Polystyreenlijm===
===Polystyreenlijm===


Deze lijm wordt voornamelijk gebruikt voor het in elkaar zetten van plastic modelbouw artikelen zoals "Airfix", maar ook voor papier.
Deze lijm wordt voornamelijk gebruikt voor het in elkaar zetten van plastic modelbouw artikelen zoals "Airfix", maar ook voor papier.


===Siliconenlijm===
===Siliconenlijm===
Line 101: Line 75:
Siliconenlijm wordt meestal gebruikt voor de montage van badkamer of keukenmeubels en rond raamkozijnen, maar kan ook als lijm worden gebruikt. De lijm blijft flexibel nadat ze is uitgehard, maar is niet bijzonder sterk. De te verlijmen oppervlakken moeten schoon en droog zijn. In consumentenelektronica wordt vaak een klodder siliconenlijm gebruikt om flexibele kabels op hun plaats te houden.
Siliconenlijm wordt meestal gebruikt voor de montage van badkamer of keukenmeubels en rond raamkozijnen, maar kan ook als lijm worden gebruikt. De lijm blijft flexibel nadat ze is uitgehard, maar is niet bijzonder sterk. De te verlijmen oppervlakken moeten schoon en droog zijn. In consumentenelektronica wordt vaak een klodder siliconenlijm gebruikt om flexibele kabels op hun plaats te houden.


[[Special:MyLanguage/Sticky_Stuff#Sugru|Sugru]] is een soort siliconenlijm, die verder wordt beschreven.
[[Sticky_Stuff/nl#Sugru|Sugru]] is een soort siliconenlijm, die verder wordt beschreven.


Eenmaal geopend is een tube siliconenlijm moeilijk goed af te sluiten. Na een paar maanden kan het zijn dat het spuitstuk of zelfs de hele tube vast is komen te zitten.
Eenmaal geopend is een tube siliconenlijm moeilijk goed af te sluiten. Na een paar maanden kan het zijn dat het spuitstuk of zelfs de hele tube vast is komen te zitten.


===Meel-met-water-pasta===
===Meel-met-water-pasta===


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Meng wat bloem met water om een vochtige smeerbare pasta te maken. Als u niets anders bij de hand hebt, is dit een verrassend goede lijm voor papier, karton en stof. En ze is helemaal geschikt voor kinderen.
Mix a little flour with water to make a moist spreadable paste. If you have nothing else to hand, this makes a surprisingly good glue for paper, card and fabric and is child-safe.
</div>


==Plakband==


===PVC-tape===


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
PVC-isolatietape is goed voor het omwikkelen van blootliggende draden en elektrische verbindingen. Pas op: gaat het om kabels met netspanning (of hogere spanning), dan mag deze tape nooit worden gebruikt als de enige bescherming. Als twee draden in elkaar zijn gedraaid en er loopt stroom door, kan er immers hitte ontstaan, waardoor de tape kan smelten. (Hiervoor gebruikt u beter een soldeer-, krimp- of schroefverbinding - zie [[Connecting and joining wires/nl|Aansluiten en verbinden van draden]]).
==Sticky Tapes==
</div>


PVC-tape plakt redelijk goed, maar is rekbaar en niet bijzonder sterk, dus niet voor alles even geschikt.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Gaffer Tape en Duct Tape===
===PVC Tape===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Dit zijn zeer sterke tapes. Gaffer tape heeft een stoffen achterkant en kan makkelijk weer worden verwijderd. Ze wordt vaak gebruikt om kabels vast te plakken om struikelgevaar te voorkomen of om ze te verbergen op een podium. Duct tape heeft een met plastic beklede achterkant en is ontworpen om permanent te blijven kleven. Ze wordt gebruikt voor allerlei reparaties, is waterdicht en houdt lang stand. De twee tapes lijken op elkaar, worden vaak verward en zijn voor veel toepassingen onderling inwisselbaar.
PVC insulating tape is good for wrapping around exposed wires and electrical connections, however, it should never be use as the sole protection in the case of mains (or higher) voltages. If two wires are simply twisted together, heat may be generated when a current flows and this could melt the tape. (Use solder or a crimped or screw-secured connection - see [[Special:MyLanguage/Connecting and joining wires|Connecting and joining wires]].)
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
De toepassingen van deze tapes zijn erg divers. Het verhaal gaat dat men in het Mission Control Centre opgelucht ademhaalde, toen ze bericht kregen dat de Apollo 13 Duct Tape aan boord had.
PVC tape sticks reasonably well but it's stretchy and not especially strong, so shouldn't be used simply for fixing.
</div>


===Kapton tape===


Deze hittebestendige tape herkent u aan de kenmerkende transparante oranje of bruine kleur. Ze is bestand tegen een zeer breed temperatuurbereik van -269 tot +400°C en wordt gebruikt voor isolatiematerialen of voor het beschermen van gevoelige onderdelen bij het gebruik van een warmtepistool of een soldeerbout. Het zwakke punt is dat deze tape na een tijd kan worden aangetast door vocht of mechanische beschadiging.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Zelfvulkaniserende tape===
===Gaffer Tape and Duct Tape===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Dit is geen echte kleefband, maar wanneer ze rond een elektrische aansluiting of een lage druk waterleiding wordt gewikkeld, smelten de lagen naadloos samen.
These are very strong tapes used for holding things together. Gaffer tape has a fabric backing and is designed to be removable; it is often used to tape cables down to avoid trip hazards or to conceal them on stage.  Duct tape has a plastic-coated fabric back and is designed to stick permanently: it is used for all sorts of repairs and is waterproof and very durable. The two are similar, are often confused and are interchangeable for many uses.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Krimpkous===
These tapes are very versatile. It's said that Mission Control knew they had a chance of saving the Apollo 13 crew when they realised they had duct tape on board.
</div>


Een beetje anders, maar nuttig in gelijkaardige situaties, is krimpkous. Deze is verkrijgbaar in verschillende diameters en krimpt bij verhitting tot de helft van de diameter. Voor het omwikkelen van draadverbindingen is dit een veel betere oplossing dan PVC-tape. Om de krimpkous te doen krimpen is een heteluchtpistool ideaal. Hebt u dat niet, dan kunt u de krimpkous ook dicht bij een soldeerbout houden, maar let op dat de punt van de soldeerbout de krimpkous niet raakt.


===Stretch-release kleefstrips===


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Als u ooit een batterij van een smartphone hebt vervangen of een handleiding daarvoor hebt bekeken, zult u de stretch-release kleefstrips zijn tegengekomen waarmee de batterijen doorgaans aan de behuizing van het toestel zijn bevestigd. Deze strips hebben een zeer sterke grip. Toch kun je ze makkelijk losmaken door maar aan een lipje aan het uiteinde te trekken en ze zo ver mogelijk uit te rekken.
===Kapton Tape===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Soortgelijke producten zijn verkrijgbaar voor algemeen gebruik, zoals [https://www.tesa.com/en-gb/consumer/mounting-hanging/removable-adhesive-strips Tesa Powerstrips], die af en toe nuttig kunnen zijn bij reparaties. Zorg ervoor dat de twee te bevestigen voorwerpen nauwkeurig gepositioneerd zijn voordat u ze op elkaar drukt, want er is weinig of geen kans om ze bij te stellen, tenzij u de strip verwijdert en een nieuwe gebruikt.
A characteristic transparent orange or brown, you may have seen this without realising what it is. Being able to withstand a very wide range of temperatures from −269 to +400°C it's useful for insulation where high temperatures may be encountered, as well as for protecting sensitive parts when using a heat gun for soldering or desoldering. Its weakness is that in the longer term it can be degraded by moisture or by mechanical chaffing.
</div>


===Sellotape en Scotch Tape===


Deze tapes mogen normaliter alleen worden gebruikt voor papier en pakjes. In noodgevallen kunt u dubbelzijdig plakband gebruiken om een smartphonebatterij in de behuizing van een smartphone vast te zetten. Maar pas op, als de batterij niet goed vastzit en verschuift, kan de verbinding met het moederbord breken.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Geleidende verf==
===Self-amalgamating Tape===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Bare Conductive elektrische verf===
This isn't strictly adhesive, but when wrapped around an electrical junction or low pressure water pipe the layers fuse together seamlessly.
</div>


[http://www.bareconductive.com/ Bare Conductive] is een elektrisch geleidende verf die u kunt gebruiken om een verbroken verbinding te overbruggen. De verf heeft een veel hogere weerstand dan koper of soldeer en is dus niet geschikt als een verbinding met lage weerstand nodig is of als er meer dan een paar mA doorheen moet. Het zou echter prima moeten werken voor verbindingen met een LCD, of voor drukknoppen die u op bijna alle moderne elektronische apparatuur vindt.


Een klein nadeel is dat de tube, eenmaal geopend, na een aantal maanden uitdroogt. U kunt proberen de verf opnieuw vloeibaar te maken door een gaatje te prikken in de opening  van de spuitmond, er wat water in te doen en krachtig te schudden. Een injectienaald is hiervoor ideaal.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Geleidende zilververf===
===Heat-shrink Sleeving===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Als u een verbinding met lage weerstand nodig hebt, bijvoorbeeld om een gebroken printplaatspoor te repareren, kan geleidende zilververf goed werken. Het nadeel is dat deze verf nogal duur is. Net als Bare Conductive droogt ze, eenmaal geopend, vrij snel uit.
A little different though useful in some of the same situations is heat-shrink sleeving. This comes in various diameters and shrinks to half the diameter when heated. Slipping a piece over a wire join is much better than using PVC tape. You can shrink it (ideally) with a hot air gun, or if you don't have one to hand, holding it very close over the barrel of a soldering iron will do it, but you need to be careful not to let it touch.
</div>


===PCB-pads===


[https://www.raypcb.com/pcb-pads/ PCB Pads] zijn geen lijm, maar met flux beklede cobberstroken bedoeld voor het repareren van een printplaat met gebroken koperen connectoren. Ze worden gesoldeerd op het resterende koper dat opnieuw moet worden aangesloten.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Ander kleverig spul==
===Stretch-release adhesive===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
If you've ever changed a smartphone battery or simply glanced at a repair guide for doing so, you will have come across the stretch-release strips that the batteries generally attached to the device shell with. These grip very strongly yet simply by pulling a tab on the end they stretch to many times their original length, releasing their grip in the process.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Similar products are available for general use, such as [https://www.tesa.com/en-gb/consumer/mounting-hanging/removable-adhesive-strips Tesa Powerstrips], which might be useful now and than in repair. Make sure the two items to be attached are accurately positioned before pressing them together as there will be little or no chance of adjusting them, short of removing the strip and using a new one.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Sellotape and Scotch Tape===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
These should normally only be used for paper and parcels. In an emergency you can use double-sided sticky tape to secure a smartphone battery within the smartphone shell but if it fails the battery might move and strain its connection to the main board.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Conductive Sticky Stuff==
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Bare Conductive electric paint===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[http://www.bareconductive.com/ Bare Conductive] is an electrically conductive paint which you may be able to use to bridge a broken connection. It has a much higher resistance than copper or solder and so isn't suitable where a low resistance connection is required or where it must carry more than a few mA. It should be fine, however, for connections to an LCD, or to the momentary-contact push buttons on nearly all modern electronic equipment.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
A slight problem with it is that once opened, the dispenser dries out over a period of months. You may be able to rejuvenate it if you can unblock the nozzle and introduce a little plain water, then shake vigorously. A hypodermic syringe would be ideal for this.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Conductive Silver Paint===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
If you need a low resistance join for example to mend a broken circuit board trace then conductive silver paint may well do the job, although it's expensive. Like bare Conductive, once opened it dries out quite quickly, and being solvent based can't so easily be restored.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
=== PCB pads ===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[https://www.raypcb.com/pcb-pads/ PCB Pads] are not glue but flux coated cobber stribs meant for reaparing a PCB with broken cobber connectors. They are soldered on to the remaining cobber that needs reconnecting.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Other Sticky Stuff==
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Sugru===
===Sugru===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Sugru comes in sachets and initially has a putty-like consistency but cures to a synthetic rubber. Excellent for adding protection and strain relief to a low voltage cable (such as a headphone lead) where the outer insulation is starting to crack on its entry to the plug. The website [http://www.sugru.com www.sugru.com] gives hundreds of other examples of its use. It comes in black or white and several bright colours.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
A drawback is that part used sachets can't be resealed and will very quickly go off, and unused sachets have a limited shelf life. This can be extended somewhat by keeping them in the fridge.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
You can make your own Sugru-like substance, [https://www.youtube.com/results?search_query=oogoo Oogoo] with silicone paste, corn starch and food colour.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Shoe Goo===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Recommended by iFixit and others for sealing and patching holes in rubber shoe soles etc, this comes in a tube and cures to solid rubber. Waterproof, with good adhesion to flexible surfaces.
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Thermoplastics===
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Polymorph consists of granules which turn soft when heated to 62 degrees centigrade, then harden again when they cool. The Register [http://m.theregister.co.uk/2011/12/31/christmas_repairs/ described] it as 'the stuff of the gods, or would be if it had been around when the gods were choosing a construction material.'
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Formcard is essentially the same except that it comes in convenient credit card sized pieces. The idea is that you can easily keep one with you for use whenever you might need it. It can be softened in hot water as required and then can be moulded for a variety of uses before it sets hard on cooling. It was launched in a [https://www.kickstarter.com/projects/formcard/formcard-melt-mould-make-mend Kickstarter] campaign in late 2015 and is now available from [http://www.formcard.com/ the inventors website].
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Sugru wordt verkocht in zakjes. Het heeft een stopverfachtige consistentie, maar hardt uit tot een synthetisch rubber. Sugru is uitstekend geschikt om bescherming en trekontlasting te bieden aan een laagspanningskabel (zoals een koptelefoonsnoer) waarvan de buitenste isolatie bij de ingang van de stekker begint te scheuren. De website [http://www.sugru.com www.sugru.com] geeft honderden andere voorbeelden van het gebruik ervan. Hij is verkrijgbaar in zwart of wit en in verschillende felle kleuren.
[https://www.fixits.com/ Fixits] are very similar but come in the form of a stick. They appear to soften at a slightly lower temerature.
</div>


De nadelen van Sugru zijn het feit dat geopende zakjes niet opnieuw kunnen worden afgesloten en zeer snel hard worden, en dat ongebruikte zakjes een beperkte houdbaarheid hebben. De levensduur kan enigszins worden verlengd door ze in de koelkast te bewaren.


U kunt uw eigen Sugru-achtige substantie maken, [https://www.youtube.com/results?search_query=oogoo Oogoo] met siliconenpasta, maïszetmeel en voedselkleur.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Schoe Goo===
===Epoxy putties===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Aanbevolen door iFixit en anderen voor het dichten en repareren van gaten in rubberen schoenzolen, laarzen en beschadigde schoenhakken. Het product wordt verkocht in een tube en hardt uit tot massief rubber. Het is waterdicht en hecht goed op flexibele oppervlakken.
2-part epoxy adhesives are available mixed with a filler to make a putty-like product. The parts may come separately or as a stick with the hardener as a coating along its length. Cut off the required amount (equal amounts of the two parts if separate) and knead them together in your hands until they are thoroughly mixed.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Thermoplasten===
Various different fillers are available, including steel powder, making a product which is extrremely tough when fully set. [http://www.milliput.com Milliput] is a more general purpose product which comes in several grades intended for different mending and model-making applications.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Polymorph bestaat uit kunststofkorrels die zacht worden bij verhitting tot 62 graden Celsius, en weer hard worden bij afkoeling.
Epoxy putties may not all bond as strongly to whatever you're mending as strainght epoxy adhesive, so are best for filling gaps.
</div>


Formcard is in wezen hetzelfde, behalve dat het wordt geleverd in handige stukjes ter grootte van een creditcard. Zo kunt u er altijd eentje op zak houden voor wanneer u het nodig hebt. Formcard kan zacht worden gemaakt in heet water en vervolgens worden gekneed en gemodelleerd naar wens. Het materiaal wordt weer hard bij afkoeling. Het werd eind 2015 gelanceerd in een [https://www.kickstarter.com/projects/formcard/formcard-melt-mould-make-mend Kickstarter-campagne] en is nu verkrijgbaar via [http://www.formcard.com/ de website van de uitvinders].


[https://www.fixits.com/ Fixits] zijn een gelijkaardig product, maar dan in de vorm van een strip. Ze lijken zacht te worden bij een iets lagere temperatuur.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Epoxy stopverf===
===Modelling Clay===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Er zijn 2-componenten epoxylijmen verkrijgbaar die met een vulmiddel worden gemengd tot een stopverfachtig product. De componenten kunnen afzonderlijk worden verpakt of als een stick met de verharder als een coating over de lengte. Knip de benodigde hoeveelheid af (of gelijke hoeveelheden van de twee componenten als ze apart verpakt zijn) en kneed ze met de hand tot ze goed gemengd zijn.
There are several types of modelling clay, mostly used for making rather than repairing. Polymer clay can be cured by heating to a modest temperature of 130⁰C for 15 minutes and doesn't shrink or change shape in the process. It can be obtained from hobby, craft and art stores.
</div>


Er zijn verschillende vulmiddelen beschikbaar. Is het vulmiddel staalpoeder, dan ontstaat na volledige uitharding een taai product. [http://www.milliput.com Milliput] is een meer algemeen product dat in verschillende kwaliteiten verkrijgbaar is voor allerhande toepassingen in de reparatie en modelbouw.


Epoxy stopverven hechten niet altijd even sterk als epoxy lijm. Ze zijn meer geschikt voor het vullen van gaten dan voor het echte lijmwerk.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Boetseerklei===
==How to remove glue==
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Boetseerklei wordt meer gebruikt om dingen te creëren dan om ze te repareren. Polymeerklei kan worden uitgehard door ze gedurende 15 minuten te verhitten tot 130⁰C. Ze is verkrijgbaar in de meeste hobbywinkels.
Sometimes your problem might actually be to unglue something, either because it wasn't glued properly or because you need to disassemble the item for repair. Different glues will respond to different solvents, but two of the best for difficult cases are:
*Acetone (or nail polish remover)
*Proprietary glue removers (search online) such as Z-7 Debonder (acetone-based), especially any advertised for removing super glue.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Hoe lijm verwijderen==
The most effective glue removers contain heterocyclic ketone, which is a powerful glue remover. (Acetone is a ketone, but not a heterocyclic one. But if you want to know what heterocyclic means, don't ask us. Sign up for a course in advanced organic chemistry.)
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Soms wilt u iets losmaken, bijvoorbeeld omdat het niet goed gelijmd was of omdat u iets uiteen moet halen om het te repareren. Verschillende lijmen reageren op verschillende oplosmiddelen, maar vaak bieden deze twee middelen soelaas:
Be aware that any solvents may irritate sensitive skin or discolour the glued item, especially fabrics.
* Aceton (of nagellakverwijderaar)
</div>
* Lijmverwijderaars zoals Z-7 Debonder (op basis van aceton). Vooral lijmverwijderaars voor superlijm werken goed.


De meest effectieve lijmverwijderaars bevatten heterocyclisch keton, een krachtige lijmverwijderaar. (Aceton is een keton, maar geen heterocyclisch keton. Wilt u weten wat heterocyclisch betekent, schrijf u dan in voor een cursus organische chemie.)


Hou er rekening mee dat oplosmiddelen de gevoelige huid kunnen irriteren of het gelijmde voorwerp kunnen verkleuren. Vooral bij stoffen is dit het geval.


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Externe links==
==External links==
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
* Als u nog steeds niet zeker weet hoe u X aan Y moet plakken, kijk dan eens op de website [https://www.thistothat.com/ This to That] (in het Engels) of [https://www.thistothat.com/index_fr.shtml in het Frans].
* If you're still not sure how to stick X to Y, then take a look at the website [https://www.thistothat.com/ This to That].
* Ook Tim Hunkin's [https://www.youtube.com/watch?v=qDwdFmU6A_w video over verschillende soorten lijm] uit zijn serie "The Secret Life of Components" is het bekijken waard. (In het Engels)
<!--French version: https://www.thistothat.com/index_fr.shtml-->
* Onze Restart Radio show "[https://therestartproject.org/podcast/materials-hack-fix Materials we use to hack and fix]". (In het Engels)
* Tim Hunkin's [https://www.youtube.com/watch?v=qDwdFmU6A_w video on different types of glue] from his series "The Secret Life of Components" is well worth watching.
* Our Restart Radio show "[https://therestartproject.org/podcast/materials-hack-fix Materials we use to hack and fix]"
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[[Category:Skills]]
[[Category:Skills]]
</div>

Latest revision as of 18:25, 17 June 2023

Other languages:

Er zijn veel verschillende soorten lijm en plakband, elk met hun eigen sterke en zwakke punten. Hieronder leert u voor welke reparaties ze het beste werken.

Samenvatting

Er bestaan heel wat verschillende soorten lijm en plakband. De ene is meer geschikt voor een bepaalde reparatie dan de andere. Deze pagina helpt u het juiste middel te kiezen.

Let op: Vermelden we specifieke producten of merken op deze pagina, dan betekent dit niet dat we ze onderschrijven of aanbevelen. Dergelijke vermeldingen worden louter ter illustratie gegeven.

Veiligheid

Warning03.png
Het is niet veilig gebroken elektrische onderdelen die met het net verbonden zijn, met lijm en/of plakband te repareren. Als u toch tot een dergelijke reparatie besluit (op eigen risico), gebruik dan altijd sterke tape, zoals Gaffertape, wikkel ze volledig om het voorwerp en zorg voor een goede overlapping.
Sommige lijmsoorten kunnen licht ontvlambaar zijn, huidirritatie veroorzaken of ongezonde dampen afgeven.

Soorten lijm

Er zijn veel soorten lijm. De eerste die we hieronder vermelden zijn voor veel herstellingen het handigst. We vermelden ook enkele andere soorten die nuttig kunnen zijn voor specifieke situaties.

Lees altijd de instructies van de fabrikant, anders krijgt u misschien een slecht resultaat of bent u zich niet bewust van mogelijke gevaren.

Superlijm

Warning03.png
Pas op: superlijm plakt uw vingers onmiddellijk aan elkaar. Zorg dat u straks niet naar de spoedgevallendienst moet om ze los te krijgen...

Superlijm maakt een zeer sterke verbinding als de te verbinden oppervlakken goed op elkaar aansluiten, maar is niet zo goed in het opvullen van kieren. Koop het in kleine tubes, probeer de spuitmond na gebruik leeg te maken, en zorg dat u het deksel er goed op doet, anders zet het vast.

Als u toch een gat moet vullen, kunt u de truc van superlijm en bakpoeder toepassen. Doe een beetje bakpoeder in het gat - maar niet meer dan u kunt doordrenken met één druppel superlijm, en voeg dan de druppel superlijm toe. Moet u een groter gat vullen, herhaal dit proces dan zo vaak als nodig. Het geheel zal in een paar minuten uitharden tot een zeer harde en taaie vaste stof.

Epoxy

Epoxylijm zit in 2 aparte tubes, één met hars en één met verharder. Knijp dezelfde hoeveelheid uit elke tube en meng goed. Zorg ervoor dat u het juiste deksel weer op de juiste tube doet, anders krijgt u het er nooit meer af!

Epoxylijm is erg sterk en hecht aan de meeste dingen. Het is vooral geschikt voor het verlijmen van aangrenzende oppervlakken die goed op elkaar aansluiten. Omdat epoxylijm vrij vloeibaar is, is minder geschikt voor het vullen van kieren. Wilt u kieren vullen, dan kunt u beter epoxy stopverf gebruiken. Dit is meestal verkrijgbaar in de vorm van een stick die uit twee delen bestaat. U snijdt zoveel af als u nodig hebt en dan mengt u het door het met uw vingers te kneden.

Snel hardende epoxy is in een paar minuten uitgehard en dus zeer bruikbaar. Het duurt wel langer voordat de volledige sterkte is bereikt.

Smeltlijm

Smeltlijm (of Hotmelt) wordt geleverd in staafjes die u in een lijmpistool moet doen. Er zijn verschillende goede goedkope lijmpistolen op de markt. Breng de lijm aan en voeg de onderdelen onmiddellijk samen. De lijm zet zich in een paar seconden vast als hij afkoelt, maar het duurt iets langer voordat de volledige sterkte bereikt is.

Smeltlijm blijft flexibel nadat hij is uitgehard en is dus goed voor het repareren van flexibele dingen, zoals de zool van een schoen. Wanneer u een draad aan een printplaat gesoldeert, helpt een klodder smeltlijm voorkomen dat de draad buigt en breekt bij de soldeerverbinding.

PVA-lijm of houtlijm

Deze lijm hecht goed aan poreuze materialen zoals papier, hout en stof. Ze wordt gebruikt voor allerhande knutselwerk, voor het lijmen van hout, bij boekbinden en als behanglijm. Om twee stukken hout heel sterk met elkaar te verbinden, is een combinatie van schroeven en deze lijm, ideaal. Een niet-watervaste versie van PVA-lijm staat ook bekend onder de naam ‘schoollijm’. PVA-lijm heeft vaak een lange uithardingstijd.

Polyurethaanlijm

Deze lijm kunt u voor dezelfde toepassingen gebruiken als PVA lijm. Polyurethaanlijn heeft het voordeel dat ze in slechts 5 - 20 minuten uithardt. Tijdens het uitharden, vormt de lijm een droog schuim. Pas op: deze lijm is heel moeilijk te verwijderen (inclusief van uw vingers)!

Vinyllijm

Vinyllijm is goed voor het lijmen van PVC omdat het bestaat uit PVC in een oplosmiddel. Het oplosmiddel lost de te verlijmen oppervlakken gedeeltelijk op en vormt een las terwijl het uithardt.

Latexlijm

Latexlijm is eigenlijk een rubberoplossing. Ze vaak verkocht onder de naam Copydex. Ze is uitstekend geschikt voor het lijmen van stoffen.

Glaslijm

Dit is een UV-hardende lijm die geschikt is om glas, transparant acryl of metaal op glas of acryl te kleven. Om het uit te harden kunt u een UV-lampje of een valsgelddetector gebruiken. Die vindt u goedkoop op eBay. U kunt het ook gewoon in het zonlicht laten liggen, maar dan duurt het uitharden aanzienlijk langer.

Polystyreenlijm

Deze lijm wordt voornamelijk gebruikt voor het in elkaar zetten van plastic modelbouw artikelen zoals "Airfix", maar ook voor papier.

Siliconenlijm

Siliconenlijm wordt meestal gebruikt voor de montage van badkamer of keukenmeubels en rond raamkozijnen, maar kan ook als lijm worden gebruikt. De lijm blijft flexibel nadat ze is uitgehard, maar is niet bijzonder sterk. De te verlijmen oppervlakken moeten schoon en droog zijn. In consumentenelektronica wordt vaak een klodder siliconenlijm gebruikt om flexibele kabels op hun plaats te houden.

Sugru is een soort siliconenlijm, die verder wordt beschreven.

Eenmaal geopend is een tube siliconenlijm moeilijk goed af te sluiten. Na een paar maanden kan het zijn dat het spuitstuk of zelfs de hele tube vast is komen te zitten.

Meel-met-water-pasta

Meng wat bloem met water om een vochtige smeerbare pasta te maken. Als u niets anders bij de hand hebt, is dit een verrassend goede lijm voor papier, karton en stof. En ze is helemaal geschikt voor kinderen.

Plakband

PVC-tape

PVC-isolatietape is goed voor het omwikkelen van blootliggende draden en elektrische verbindingen. Pas op: gaat het om kabels met netspanning (of hogere spanning), dan mag deze tape nooit worden gebruikt als de enige bescherming. Als twee draden in elkaar zijn gedraaid en er loopt stroom door, kan er immers hitte ontstaan, waardoor de tape kan smelten. (Hiervoor gebruikt u beter een soldeer-, krimp- of schroefverbinding - zie Aansluiten en verbinden van draden).

PVC-tape plakt redelijk goed, maar is rekbaar en niet bijzonder sterk, dus niet voor alles even geschikt.

Gaffer Tape en Duct Tape

Dit zijn zeer sterke tapes. Gaffer tape heeft een stoffen achterkant en kan makkelijk weer worden verwijderd. Ze wordt vaak gebruikt om kabels vast te plakken om struikelgevaar te voorkomen of om ze te verbergen op een podium. Duct tape heeft een met plastic beklede achterkant en is ontworpen om permanent te blijven kleven. Ze wordt gebruikt voor allerlei reparaties, is waterdicht en houdt lang stand. De twee tapes lijken op elkaar, worden vaak verward en zijn voor veel toepassingen onderling inwisselbaar.

De toepassingen van deze tapes zijn erg divers. Het verhaal gaat dat men in het Mission Control Centre opgelucht ademhaalde, toen ze bericht kregen dat de Apollo 13 Duct Tape aan boord had.

Kapton tape

Deze hittebestendige tape herkent u aan de kenmerkende transparante oranje of bruine kleur. Ze is bestand tegen een zeer breed temperatuurbereik van -269 tot +400°C en wordt gebruikt voor isolatiematerialen of voor het beschermen van gevoelige onderdelen bij het gebruik van een warmtepistool of een soldeerbout. Het zwakke punt is dat deze tape na een tijd kan worden aangetast door vocht of mechanische beschadiging.

Zelfvulkaniserende tape

Dit is geen echte kleefband, maar wanneer ze rond een elektrische aansluiting of een lage druk waterleiding wordt gewikkeld, smelten de lagen naadloos samen.

Krimpkous

Een beetje anders, maar nuttig in gelijkaardige situaties, is krimpkous. Deze is verkrijgbaar in verschillende diameters en krimpt bij verhitting tot de helft van de diameter. Voor het omwikkelen van draadverbindingen is dit een veel betere oplossing dan PVC-tape. Om de krimpkous te doen krimpen is een heteluchtpistool ideaal. Hebt u dat niet, dan kunt u de krimpkous ook dicht bij een soldeerbout houden, maar let op dat de punt van de soldeerbout de krimpkous niet raakt.

Stretch-release kleefstrips

Als u ooit een batterij van een smartphone hebt vervangen of een handleiding daarvoor hebt bekeken, zult u de stretch-release kleefstrips zijn tegengekomen waarmee de batterijen doorgaans aan de behuizing van het toestel zijn bevestigd. Deze strips hebben een zeer sterke grip. Toch kun je ze makkelijk losmaken door maar aan een lipje aan het uiteinde te trekken en ze zo ver mogelijk uit te rekken.

Soortgelijke producten zijn verkrijgbaar voor algemeen gebruik, zoals Tesa Powerstrips, die af en toe nuttig kunnen zijn bij reparaties. Zorg ervoor dat de twee te bevestigen voorwerpen nauwkeurig gepositioneerd zijn voordat u ze op elkaar drukt, want er is weinig of geen kans om ze bij te stellen, tenzij u de strip verwijdert en een nieuwe gebruikt.

Sellotape en Scotch Tape

Deze tapes mogen normaliter alleen worden gebruikt voor papier en pakjes. In noodgevallen kunt u dubbelzijdig plakband gebruiken om een smartphonebatterij in de behuizing van een smartphone vast te zetten. Maar pas op, als de batterij niet goed vastzit en verschuift, kan de verbinding met het moederbord breken.

Geleidende verf

Bare Conductive elektrische verf

Bare Conductive is een elektrisch geleidende verf die u kunt gebruiken om een verbroken verbinding te overbruggen. De verf heeft een veel hogere weerstand dan koper of soldeer en is dus niet geschikt als een verbinding met lage weerstand nodig is of als er meer dan een paar mA doorheen moet. Het zou echter prima moeten werken voor verbindingen met een LCD, of voor drukknoppen die u op bijna alle moderne elektronische apparatuur vindt.

Een klein nadeel is dat de tube, eenmaal geopend, na een aantal maanden uitdroogt. U kunt proberen de verf opnieuw vloeibaar te maken door een gaatje te prikken in de opening van de spuitmond, er wat water in te doen en krachtig te schudden. Een injectienaald is hiervoor ideaal.

Geleidende zilververf

Als u een verbinding met lage weerstand nodig hebt, bijvoorbeeld om een gebroken printplaatspoor te repareren, kan geleidende zilververf goed werken. Het nadeel is dat deze verf nogal duur is. Net als Bare Conductive droogt ze, eenmaal geopend, vrij snel uit.

PCB-pads

PCB Pads zijn geen lijm, maar met flux beklede cobberstroken bedoeld voor het repareren van een printplaat met gebroken koperen connectoren. Ze worden gesoldeerd op het resterende koper dat opnieuw moet worden aangesloten.

Ander kleverig spul

Sugru

Sugru wordt verkocht in zakjes. Het heeft een stopverfachtige consistentie, maar hardt uit tot een synthetisch rubber. Sugru is uitstekend geschikt om bescherming en trekontlasting te bieden aan een laagspanningskabel (zoals een koptelefoonsnoer) waarvan de buitenste isolatie bij de ingang van de stekker begint te scheuren. De website www.sugru.com geeft honderden andere voorbeelden van het gebruik ervan. Hij is verkrijgbaar in zwart of wit en in verschillende felle kleuren.

De nadelen van Sugru zijn het feit dat geopende zakjes niet opnieuw kunnen worden afgesloten en zeer snel hard worden, en dat ongebruikte zakjes een beperkte houdbaarheid hebben. De levensduur kan enigszins worden verlengd door ze in de koelkast te bewaren.

U kunt uw eigen Sugru-achtige substantie maken, Oogoo met siliconenpasta, maïszetmeel en voedselkleur.

Schoe Goo

Aanbevolen door iFixit en anderen voor het dichten en repareren van gaten in rubberen schoenzolen, laarzen en beschadigde schoenhakken. Het product wordt verkocht in een tube en hardt uit tot massief rubber. Het is waterdicht en hecht goed op flexibele oppervlakken.

Thermoplasten

Polymorph bestaat uit kunststofkorrels die zacht worden bij verhitting tot 62 graden Celsius, en weer hard worden bij afkoeling.

Formcard is in wezen hetzelfde, behalve dat het wordt geleverd in handige stukjes ter grootte van een creditcard. Zo kunt u er altijd eentje op zak houden voor wanneer u het nodig hebt. Formcard kan zacht worden gemaakt in heet water en vervolgens worden gekneed en gemodelleerd naar wens. Het materiaal wordt weer hard bij afkoeling. Het werd eind 2015 gelanceerd in een Kickstarter-campagne en is nu verkrijgbaar via de website van de uitvinders.

Fixits zijn een gelijkaardig product, maar dan in de vorm van een strip. Ze lijken zacht te worden bij een iets lagere temperatuur.

Epoxy stopverf

Er zijn 2-componenten epoxylijmen verkrijgbaar die met een vulmiddel worden gemengd tot een stopverfachtig product. De componenten kunnen afzonderlijk worden verpakt of als een stick met de verharder als een coating over de lengte. Knip de benodigde hoeveelheid af (of gelijke hoeveelheden van de twee componenten als ze apart verpakt zijn) en kneed ze met de hand tot ze goed gemengd zijn.

Er zijn verschillende vulmiddelen beschikbaar. Is het vulmiddel staalpoeder, dan ontstaat na volledige uitharding een taai product. Milliput is een meer algemeen product dat in verschillende kwaliteiten verkrijgbaar is voor allerhande toepassingen in de reparatie en modelbouw.

Epoxy stopverven hechten niet altijd even sterk als epoxy lijm. Ze zijn meer geschikt voor het vullen van gaten dan voor het echte lijmwerk.

Boetseerklei

Boetseerklei wordt meer gebruikt om dingen te creëren dan om ze te repareren. Polymeerklei kan worden uitgehard door ze gedurende 15 minuten te verhitten tot 130⁰C. Ze is verkrijgbaar in de meeste hobbywinkels.

Hoe lijm verwijderen

Soms wilt u iets losmaken, bijvoorbeeld omdat het niet goed gelijmd was of omdat u iets uiteen moet halen om het te repareren. Verschillende lijmen reageren op verschillende oplosmiddelen, maar vaak bieden deze twee middelen soelaas:

  • Aceton (of nagellakverwijderaar)
  • Lijmverwijderaars zoals Z-7 Debonder (op basis van aceton). Vooral lijmverwijderaars voor superlijm werken goed.

De meest effectieve lijmverwijderaars bevatten heterocyclisch keton, een krachtige lijmverwijderaar. (Aceton is een keton, maar geen heterocyclisch keton. Wilt u weten wat heterocyclisch betekent, schrijf u dan in voor een cursus organische chemie.)

Hou er rekening mee dat oplosmiddelen de gevoelige huid kunnen irriteren of het gelijmde voorwerp kunnen verkleuren. Vooral bij stoffen is dit het geval.

Externe links

Retrieved from "https://wiki.restarters.net/index.php?title=Sticky_Stuff/nl&oldid=10162"
This page was last edited on 17 June 2023, at 18:25.