Kleverig spul

Other languages:

Er zijn veel verschillende soorten lijm en plakband, elk met hun eigen sterke en zwakke punten. Hieronder leert u voor welke reparaties ze het beste werken.


Samenvatting

Er bestaan heel wat verschillende soorten lijm en plakband. De ene is meer geschikt voor een bepaalde reparatie dan de andere. Deze pagina helpt u het juiste middel te kiezen.

Let op: Vermelden we specifieke producten of merken op deze pagina, dan betekent dit niet dat we ze onderschrijven of aanbevelen. Dergelijke vermeldingen worden louter ter illustratie gegeven.


Veiligheid

Warning03.png
Het is niet veilig gebroken elektrische onderdelen die met het net verbonden zijn, met lijm en/of plakband te repareren. Als u toch tot een dergelijke reparatie besluit (op eigen risico), gebruik dan altijd sterke tape, zoals Gaffertape, wikkel ze volledig om het voorwerp en zorg voor een goede overlapping.
Sommige lijmsoorten kunnen licht ontvlambaar zijn, huidirritatie veroorzaken of ongezonde dampen afgeven.


Soorten lijm

Er zijn veel soorten lijm. De eerste die we hieronder vermelden zijn voor veel herstellingen het handigst. We vermelden ook enkele andere soorten die nuttig kunnen zijn voor specifieke situaties.

Lees altijd de instructies van de fabrikant, anders krijgt u misschien een slecht resultaat of bent u zich niet bewust van mogelijke gevaren.


Superlijm

Warning03.png
Pas op: superlijm plakt uw vingers onmiddellijk aan elkaar. Zorg dat u straks niet naar de spoedgevallendienst moet om ze los te krijgen...

Superlijm maakt een zeer sterke verbinding als de te verbinden oppervlakken goed op elkaar aansluiten, maar is niet zo goed in het opvullen van kieren. Koop het in kleine tubes, probeer de spuitmond na gebruik leeg te maken, en zorg dat u het deksel er goed op doet, anders zet het vast.

Als u toch een gat moet vullen, kunt u de truc van superlijm en bakpoeder toepassen. Doe een beetje bakpoeder in het gat - maar niet meer dan u kunt doordrenken met één druppel superlijm, en voeg dan de druppel superlijm toe. Moet u een groter gat vullen, herhaal dit proces dan zo vaak als nodig. Het geheel zal in een paar minuten uitharden tot een zeer harde en taaie vaste stof.


Epoxy

Epoxylijm zit in 2 aparte tubes, één met hars en één met verharder. Knijp dezelfde hoeveelheid uit elke tube en meng goed. Zorg ervoor dat u het juiste deksel weer op de juiste tube doet, anders krijgt u het er nooit meer af!

Epoxylijm is erg sterk en hecht aan de meeste dingen. Het is vooral geschikt voor het verlijmen van aangrenzende oppervlakken die goed op elkaar aansluiten. Omdat epoxylijm vrij vloeibaar is, is minder geschikt voor het vullen van kieren. Wilt u kieren vullen, dan kunt u beter epoxy stopverf gebruiken. Dit is meestal verkrijgbaar in de vorm van een stick die uit twee delen bestaat. U snijdt zoveel af als u nodig hebt en dan mengt u het door het met uw vingers te kneden.

Snel hardende epoxy is in een paar minuten uitgehard en dus zeer bruikbaar. Het duurt wel langer voordat de volledige sterkte is bereikt.


Smeltlijm

Smeltlijm (of Hotmelt) wordt geleverd in staafjes die u in een lijmpistool moet doen. Er zijn verschillende goede goedkope lijmpistolen op de markt. Breng de lijm aan en voeg de onderdelen onmiddellijk samen. De lijm zet zich in een paar seconden vast als hij afkoelt, maar het duurt iets langer voordat de volledige sterkte bereikt is.

Smeltlijm blijft flexibel nadat hij is uitgehard en is dus goed voor het repareren van flexibele dingen, zoals de zool van een schoen. Wanneer u een draad aan een printplaat gesoldeert, helpt een klodder smeltlijm voorkomen dat de draad buigt en breekt bij de soldeerverbinding.


PVA-lijm of houtlijm

Deze lijm hecht goed aan poreuze materialen zoals papier, hout en stof. Ze wordt gebruikt voor allerhande knutselwerk, voor het lijmen van hout, bij boekbinden en als behanglijm. Om twee stukken hout heel sterk met elkaar te verbinden, is een combinatie van schroeven en deze lijm, ideaal. Een niet-watervaste versie van PVA-lijm staat ook bekend onder de naam ‘schoollijm’. PVA-lijm heeft vaak een lange uithardingstijd.


Polyurethaanlijm

Deze lijm kunt u voor dezelfde toepassingen gebruiken als PVA lijm. Polyurethaanlijn heeft het voordeel dat ze in slechts 5 - 20 minuten uithardt. Tijdens het uitharden, vormt de lijm een droog schuim. Pas op: deze lijm is heel moeilijk te verwijderen (inclusief van uw vingers)!


Vinyllijm

Vinyllijm is goed voor het lijmen van PVC omdat het bestaat uit PVC in een oplosmiddel. Het oplosmiddel lost de te verlijmen oppervlakken gedeeltelijk op en vormt een las terwijl het uithardt.


Latexlijm

Latexlijm is eigenlijk een rubberoplossing. Ze vaak verkocht onder de naam Copydex. Ze is uitstekend geschikt voor het lijmen van stoffen.


Glaslijm

Dit is een UV-hardende lijm die geschikt is om glas, transparant acryl of metaal op glas of acryl te kleven. Om het uit te harden kunt u een UV-lampje of een valsgelddetector gebruiken. Die vindt u goedkoop op eBay. U kunt het ook gewoon in het zonlicht laten liggen, maar dan duurt het uitharden aanzienlijk langer.


Polystyreenlijm

Deze lijm wordt voornamelijk gebruikt voor het in elkaar zetten van plastic modelbouw artikelen zoals "Airfix", maar ook voor papier.


Siliconenlijm

Siliconenlijm wordt meestal gebruikt voor de montage van badkamer of keukenmeubels en rond raamkozijnen, maar kan ook als lijm worden gebruikt. De lijm blijft flexibel nadat ze is uitgehard, maar is niet bijzonder sterk. De te verlijmen oppervlakken moeten schoon en droog zijn. In consumentenelektronica wordt vaak een klodder siliconenlijm gebruikt om flexibele kabels op hun plaats te houden.

Sugru is een soort siliconenlijm, die verder wordt beschreven.

Eenmaal geopend is een tube siliconenlijm moeilijk goed af te sluiten. Na een paar maanden kan het zijn dat het spuitstuk of zelfs de hele tube vast is komen te zitten.


Meel-met-water-pasta

Mix a little flour with water to make a moist spreadable paste. If you have nothing else to hand, this makes a surprisingly good glue for paper, card and fabric and is child-safe.


Plakband

PVC-tape

PVC-isolatietape is goed voor het omwikkelen van blootliggende draden en elektrische verbindingen. Pas op: gaat het om kabels met netspanning (of hogere spanning), dan mag deze tape nooit worden gebruikt als de enige bescherming. Als twee draden in elkaar zijn gedraaid en er loopt stroom door, kan er immers hitte ontstaan, waardoor de tape kan smelten. (Hiervoor gebruikt u beter een soldeer-, krimp- of schroefverbinding - zie Aansluiten en verbinden van draden).

PVC-tape plakt redelijk goed, maar is rekbaar en niet bijzonder sterk, dus niet voor alles even geschikt.


Gaffer Tape en Duct Tape

Dit zijn zeer sterke tapes. Gaffer tape heeft een stoffen achterkant en kan makkelijk weer worden verwijderd. Ze wordt vaak gebruikt om kabels vast te plakken om struikelgevaar te voorkomen of om ze te verbergen op een podium. Duct tape heeft een met plastic beklede achterkant en is ontworpen om permanent te blijven kleven. Ze wordt gebruikt voor allerlei reparaties, is waterdicht en houdt lang stand. De twee tapes lijken op elkaar, worden vaak verward en zijn voor veel toepassingen onderling inwisselbaar.

De toepassingen van deze tapes zijn erg divers. Het verhaal gaat dat men in het Mission Control Centre opgelucht ademhaalde, toen ze bericht kregen dat de Apollo 13 Duct Tape aan boord had.


Kapton tape

Deze hittebestendige tape herkent u aan de kenmerkende transparante oranje of bruine kleur. Ze is bestand tegen een zeer breed temperatuurbereik van -269 tot +400°C en wordt gebruikt voor isolatiematerialen of voor het beschermen van gevoelige onderdelen bij het gebruik van een warmtepistool of een soldeerbout. Het zwakke punt is dat deze tape na een tijd kan worden aangetast door vocht of mechanische beschadiging.


Zelfvulkaniserende tape

Dit is geen echte kleefband, maar wanneer ze rond een elektrische aansluiting of een lage druk waterleiding wordt gewikkeld, smelten de lagen naadloos samen.


Krimpkous

Een beetje anders, maar nuttig in gelijkaardige situaties, is krimpkous. Deze is verkrijgbaar in verschillende diameters en krimpt bij verhitting tot de helft van de diameter. Voor het omwikkelen van draadverbindingen is dit een veel betere oplossing dan PVC-tape. Om de krimpkous te doen krimpen is een heteluchtpistool ideaal. Hebt u dat niet, dan kunt u de krimpkous ook dicht bij een soldeerbout houden, maar let op dat de punt van de soldeerbout de krimpkous niet raakt.


Stretch-release kleefstrips

Als u ooit een batterij van een smartphone hebt vervangen of een handleiding daarvoor hebt bekeken, zult u de stretch-release kleefstrips zijn tegengekomen waarmee de batterijen doorgaans aan de behuizing van het toestel zijn bevestigd. Deze strips hebben een zeer sterke grip. Toch kun je ze makkelijk losmaken door maar aan een lipje aan het uiteinde te trekken en ze zo ver mogelijk uit te rekken.

Similar products are available for general use, such as Tesa Powerstrips, which might be useful now and than in repair. Make sure the two items to be attached are accurately positioned before pressing them together as there will be little or no chance of adjusting them, short of removing the strip and using a new one.


Sellotape and Scotch Tape

These should normally only be used for paper and parcels. In an emergency you can use double-sided sticky tape to secure a smartphone battery within the smartphone shell but if it fails the battery might move and strain its connection to the main board.


Conductive Sticky Stuff


Bare Conductive electric paint

Bare Conductive is an electrically conductive paint which you may be able to use to bridge a broken connection. It has a much higher resistance than copper or solder and so isn't suitable where a low resistance connection is required or where it must carry more than a few mA. It should be fine, however, for connections to an LCD, or to the momentary-contact push buttons on nearly all modern electronic equipment.

A slight problem with it is that once opened, the dispenser dries out over a period of months. You may be able to rejuvenate it if you can unblock the nozzle and introduce a little plain water, then shake vigorously. A hypodermic syringe would be ideal for this.

Conductive Silver Paint

If you need a low resistance join for example to mend a broken circuit board trace then conductive silver paint may well do the job, although it's expensive. Like bare Conductive, once opened it dries out quite quickly, and being solvent based can't so easily be restored.


PCB pads

PCB Pads are not glue but flux coated cobber stribs meant for reaparing a PCB with broken cobber connectors. They are soldered on to the remaining cobber that needs reconnecting.


Other Sticky Stuff


Sugru

Sugru comes in sachets and initially has a putty-like consistency but cures to a synthetic rubber. Excellent for adding protection and strain relief to a low voltage cable (such as a headphone lead) where the outer insulation is starting to crack on its entry to the plug. The website www.sugru.com gives hundreds of other examples of its use. It comes in black or white and several bright colours.

A drawback is that part used sachets can't be resealed and will very quickly go off, and unused sachets have a limited shelf life. This can be extended somewhat by keeping them in the fridge.

You can make your own Sugru-like substance, Oogoo with silicone paste, corn starch and food colour.

Shoe Goo

Recommended by iFixit and others for sealing and patching holes in rubber shoe soles etc, this comes in a tube and cures to solid rubber. Waterproof, with good adhesion to flexible surfaces.


Thermoplastics

Polymorph consists of granules which turn soft when heated to 62 degrees centigrade, then harden again when they cool. The Register described it as 'the stuff of the gods, or would be if it had been around when the gods were choosing a construction material.'

Formcard is essentially the same except that it comes in convenient credit card sized pieces. The idea is that you can easily keep one with you for use whenever you might need it. It can be softened in hot water as required and then can be moulded for a variety of uses before it sets hard on cooling. It was launched in a Kickstarter campaign in late 2015 and is now available from the inventors website.

Fixits are very similar but come in the form of a stick. They appear to soften at a slightly lower temerature.


Epoxy putties

2-part epoxy adhesives are available mixed with a filler to make a putty-like product. The parts may come separately or as a stick with the hardener as a coating along its length. Cut off the required amount (equal amounts of the two parts if separate) and knead them together in your hands until they are thoroughly mixed.

Various different fillers are available, including steel powder, making a product which is extrremely tough when fully set. Milliput is a more general purpose product which comes in several grades intended for different mending and model-making applications.

Epoxy putties may not all bond as strongly to whatever you're mending as strainght epoxy adhesive, so are best for filling gaps.


Modelling Clay

There are several types of modelling clay, mostly used for making rather than repairing. Polymer clay can be cured by heating to a modest temperature of 130⁰C for 15 minutes and doesn't shrink or change shape in the process. It can be obtained from hobby, craft and art stores.


How to remove glue

Sometimes your problem might actually be to unglue something, either because it wasn't glued properly or because you need to disassemble the item for repair. Different glues will respond to different solvents, but two of the best for difficult cases are:

  • Acetone (or nail polish remover)
  • Proprietary glue removers (search online) such as Z-7 Debonder (acetone-based), especially any advertised for removing super glue.

The most effective glue removers contain heterocyclic ketone, which is a powerful glue remover. (Acetone is a ketone, but not a heterocyclic one. But if you want to know what heterocyclic means, don't ask us. Sign up for a course in advanced organic chemistry.)

Be aware that any solvents may irritate sensitive skin or discolour the glued item, especially fabrics.


External links